معضل کهنه ای که هر از چندگاهی سروصدای زیادی بین اهالی موسیقی به پا می کند. ماجرای قهر و آشتی خواننده ها و تهیه کننده هاست. در اکثر موارد ستاره های آسمان موسیقی بعد از اتمام قراردادشان تصمیم می گیرند دیگر با تهیه کننده قبلی کار نکنند و با شرکت یا شخص جدیدی وارد همکاری مشترک شوند اما آقایان تهیه کننده به این راحتی ها راضی به قطع همکاری نمی شوند و سعی می کنند هر طور شده خواننده را راضی یا حتی گاهی مجبور به ادامه همکاری کنند

سفته برای محکم کاری

ایرادی که به خیلی از آوازه خوان های مطرح کشورمان وارد است، امضا کردن قراردادهای یکطرفه ای است که روز اول ورود به دنیای موسیقی، جلوی آنها گذاشته اند و آنها که آن روزگار جوان بودند و بی تجربه، بدون توجه به عواقب آن و با این توجیه که فقط یک امضا است دیگر، پای برگه هایی را امضا کرده اند که بعدها مشکلات زیادی را برایشان ایجاد کرده است. گاهی تمام حقوق آهنگ هایشان را به اسم تهیه کننده می زند و ... حتی بعضی از تهیه کننده ها برای محکم کاری (!) یک سری سفته هم به خواننده های جوان می دهند تا با امضای این سفته ها خیالشان راحت باشد که آقای خواننده بعد از ستاره شدن هوس جدایی به سرش خطور نمی کند.

شور و هیجان باعث عدم توجه به مفاد قرارداد می شود

بهنام صفوی یکی از خواننده هایی است که بعد از انتشار آلبوم اولش یعنی «عشق من باش» تصمیم به قطع همکاری با تهیه کننده اش یعنی یحیی مشایخی گرفت اما بهنام با تعاملی که با تهیه کننده خود داشت با مشکلی مواجه نشد و بدون هیچ مشکلی به مسیر حرفه ای اش ادامه داد.

بهنام در مورد قراردادهای به اصطلاح ترکمنچایی که بعضا بین خواننده ها و تهیه کننده ها منعقد می شود به تماشا می گوید: «معمولا خواننده هایی که می خواهند آلبوم اولشان را منتشر کنند، شور و هیجان زیادی دارند و به همین دلیل در اغلب موارد به مفاد مندرج در قراردادی که امضا می کنند، توجه ندارند و فقط این موضوع برایشان حائز اهمیت است که آلبوم زودتر وارد بازار شود. به نظر من در اینگونه موارد نه کار خواننده اشتباه است و نه کار تهیه کننده! تهیه کننده n میلیون تومان روی یک خواننده سرمایه گذاری می کند و به همین دلیل قرارداد را طوری تنظیم می کند که اگر از این آلبوم خواننده جواب مثبت گرفت، بتواند در کنسرت ها هم ذینفع باشد.»

بهنام در ادامه صحبت هایش به تماشا می گوید: «همانطورکه می دانی این اتفاق برای خیلی از خواننده ها افتاده است که بعد از اینکه کارش مورد استقبال مردم قرار می گیرد، تازه به فکر این می افتد که درصد بالایی از امتیاز کارهایش متعلق به تهیه کننده آلبوم است. من فکر می کنم بهترین راه حل برای اینگونه مسائل این است که انسان با این قضیه درست مواجه شود و اگر قراردادی را امضا کرده به امضای خودش احترام بگذارد و به آن پایبند باشد. اگر خواننده قراردادی که امضا کرده را درست نخوانده، نمی توان حق زیادی برای او قائل بود.چون از نظر قانونی باید ابتدا متن و مفاد قرارداد را به طور دقیق مطالعه می کرده و بعد پای آن را امضا می کرده است.»

حکایت امضایی که مشکلات زیادی در پی دارد

رضا صادقی شاید آخرین نمونه از خواننده هایی است که بعد از یک مدت طولانی همکاری با تهیه کننده اش، تصمیم گرفته مسیرش را تغییر دهد. رضا که کارش را از بندرعباس آغاز کرد و بعد برای پیشرفت در دنیای موسیقی به تهران آمد، در مورد قراردادهای عجیبی که بین خواننده ها و تهیه کننده منعقد می شود می گوید: «این مشکل هنرمندان نیست که چنین قراردادهایی را امضا می کنند. من رضا صادقی را فراموش کن، فکر کن من صادق رضایی هستم. من تازه وارد موسیقی شده ام و دورنمایی که در ذهنم دارم، دنیای اجرا و شهرت و محبوبیت و پول و آلبوم و ... است. آن روز اول فقط به یک چیز نگاه می کنم اینکه طرف مقابلم قطعا بیشتر حافظ منافع من هست. روز اول به من می گویند آقای یک امضا بیشتر نیست اما بعد که آن هنرمند به لطف خدا به جایگاه خوبی بین مردم دست پیدا می کند، آن یک امضا ممکن است مشکلات زیادی را برای او در پی داشته باشد.»

آقای مشکی پوش ادامه می دهد: «اشتباهی که بعضی از خواننده ها در امضای قراردادهای ترکمنچای می کننند به این دلیل است که می گویند، خب کار ما که به اصطلاح بگیر نیست اما وقتی با عنایت خدا روبرو می شوند و کارشان با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه می شود، تازه به این فکر می افتند که من پنج سال با فلان شرکت با شرایط ویژه ای قرارداد بسته ام. نکته جالب این است که به خاطر همین قراردادها، یکسری حواشی هم برای هنرمند به وجود می آید.»

راهکار: تشکیل صنف موسیقی

رضا صادقی در مورد راهکار این ماجرا هم می گوید: «دفترخانه موسیقیباید همت کند و چند وکیل قدرتمند را بیاورد و از هنرمندان پیشکسوتی که سال ها در این عرصه زحمت کشیده اند و با مشکلات زیادی هم روبرو بوده اند، جویای مشکلات شوند. از طرف دیگر حرف تهیه کننده ها را نیز بشنوند و در نهایت یک راهکار قانونی وضع کنند. در قرارداد من این بند می آید که رضا صادقی باید 500 میلیون سفته امضا می کنند و شاید یک عمر خودشان را گرفتار می کنند. به نظر من دفتر موسیقی باید به بحث قراردادها ورود داشته باشد.»

آقای مشکی پوش در مورد ایجاد صنف خوانندگان هم می گوید: «این آرزوی همیشگی من بوده که یک روز همراه با دوستان هنرمندم بنشینیم، صحبت کنیم تا به یک اتحادیه مستقل برای موسیقی تبدیل شویم. در این صنف یا انجمن می توانیم با مشورت یک وکیل قرارداد مناسبی را تنظیم کنیم و آن را به دفتر موسیقی تقدیم کنیم و بگوییم کاری که تو می خواستی انجام بدهی را ما انجام دادیم، تو فقط لطف کن و آن را به عنوان یک قانون اجرا کن. من خیلی خوشحال می شوم که این اتفاق بیفتد اما شرطش این است که همکاران و دوستان من همراه باشند.»

بهنام صفوی هم معتقد است بهترین راه حل برای عدم بروز مشکل در اینگونه قراردادها تفاهم بین خواننده و تهیه کننده است و به تماشا می گوید: «گاهی تهیه کننده و خواننده صحبت می کند و یک راه حل پیش پای خواننده می گذارد و مشکل حل می شود اما در نهایت خواننده باید به امضایی که کرده پایبند باشد و به تعهدات خود عمل کند.»

بهنام ادامه می دهد: «من به شخصه، در مورد قطع همکاری با تهیه کننده قبلی که با افتخار همکاری داشتم هم به دلیل حفظ رفاقت و دوستی، همه چیز را طبق روال مندرج در قرارداد انجام دادم و همه چیز با توافق و بدون مشکل انجام شد.»